miércoles, 22 de octubre de 2014

ESPIRAL DE SOMBRAS de Xavier Seoane, liturxia da palabra


             Zoan as palabras e brúan nos ecos das páxinas desde libro litúrxico con longos lamentos, con salutacións rituais, sagradas, como ancestrais epopeias, entre palabras perdidas, memorias escondidas, cantos e salmos dun épico exilio, sabedorías telúricas, saudades  fondas, miradas arcádicas...

            Os homes sabios abruman coa sua sabedoría e non se decatan. Esta espiral de sombras asombra na sua estructura e no seu tecido. Blocos ben definidos e contundentes, rítmicos e musicais,  cunha fina costura de palabras coma xoias, das que temos que padalear con mimo e con gosto. Comeza con Corazón de maiola, segue co Pan do raposo e termina coa Pedra da serpe, tres pezas que lembran o carácter, o espíritu e o corpo, ou tres partes dun rito de palabras vellas, de penitencia e celebración, ou quizais, o pasado, o presente e o futuro do telúrico e case secreto cordón que nos xungue á terra.

            Corazón de maiola, duro e doce, tristura musical, nos primeiros cantos afonda no desacougo para terminar con esperanzadores versos proféticos nos que destacan os adicados a Dores Tembrás e Eva Veiga.

            Pan de raposo fala do pasado que está a morrer, mesmo nos que podían gozar da saudade. Desaparecen tradicións, exílianse os vellos saberes, non hai quen recolla no presente a tradición. Escoitamos o lamento da perda ou da ausencia, fillos que ven a desfeita do abandono, vasalos fuxidíos, sombras, ignorancias e baleiros condensados no traizoeiro trance do cogumelo da raposa. Liturxia da palabra: Escoitamos versos coma salmos, dun sombrío libro do éxodo dunha saga que non sabe do seu propio exilio, asistimos a consagracións con cálices de sete estrelas en eiras priscilianistas en altares nocturnos, perdidos.

            Pedra da serpe é o peche da cerimonia. O rito penitencial da Escura milicia anuncia o niño da Espiral, fermoso poema adicado a Fernán Vello, no que a pedra, a serpe, o tempo e o seu misterio, fundidos, deixan o seu ronsel no alén. Chega a liturxia da despedida con versos cheos de paixón: Dunha núa pregaria, O druida indomable (adicado a Enrique Rabunhal e que ben podería ser un autorretrato de Xavier Seoane), o fermoso Cantiga do arco verde ou o luminoso Ben veñas maio, todos no altar salvaxe da última parte da celebración. No último instante, ao saír do lugar sagrado, un Óbolo sen nome, a dádiva ritual, que quere ser anónima, perfecta e impagable esmola deste libro:

"Esa nube fun eu, esa memoria.
Ese ronsel perdido no solpor"

            Agora hai xente que busca nas épicas máis distantes e catódicas a emoción, a forza, o abraio antergo... e  búscaos nos efectos especiais, en epopeias alleas ou na virtualidade das pantallas que recrean tres dimensións falsas. "Deixade os móbiles, paspáns / estades fronte as mámoas!"

            Salmos dun éxodo case esquecido polo seu pobo.  Aínda pode escoitarlos quen teña ouvidos. O druída da espiral das sombras grita e canta ao vento lembrando as palabras para  sementalas. Esperamos que o rito se repita outra vez y mil máis.

Espiral de sombras de Xavier Seoane, Kalandraka editora, Tambo, 2013.


martes, 7 de octubre de 2014

LA AVENTURA DE JOSÉ LUIS GARCÍA MARTÍN


LA AVENTURA DE JOSÉ LUIS GARCÍA MARTÍN

 


Me reconozco en los rincones de La aventura de José Luis García Martín, me sorprendo reflejado en sus poemas cuando mi intención era descubrir al implacable crítico, vulnerable por fin; al cazador, por fin cazado. Pese a mi "mala" fe encuentro aquí sinceros instantes, ideas felices, sutiles hallazgos tamizados por la experiencia y, por supuesto, buenos poemas. No podrás encontrar fuegos artificiales, ni sorpresas indescifrables. No hace falta ser un erudito ni en la clásica ni en la más posmoderna de las ultimísimas tendencias poéticas (figurativas o abstractas) para disfrutar de sus poemas, aunque puedas sospechar o reconocer entre líneas el vasto caudal al que se suman sus versos.
Quizás arrastrado por mi prevención contra las antologías, (o porque soy un poeta frustrado), reconozco que busqué alguna imperfección, algún tópico, un descuido, un verso mal medido..., pero sólo conseguí entrar en la aventura y reconocerme, envidioso, entre sus momentos, en la fascinante perspectiva a la que nos remolcan los recuerdos, abriendo los mensajes que, sin enterarnos, nos enviamos nosotros mismos en el pasado hasta este preciso instante. Muchos de sus poemas han sido para mí cápsulas de tiempo que se ha desparramado con la lectura.

"Déjame que en las páginas de un libro
sepulte un tesoro que no fue mío
y que alguien que fui yo un día lo encuentre
y al leernos se lea en su ceniza"

Me encuentro con los mecanismos de la memoria, ese artefacto que a veces sirve para abandonar el lastre de los errores y de los olvidos o para torturarnos, una catarsis para la poesía:

"Cierro los ojos, arden las palabras
la ropa sucia de mi vida arde..."

Vuelvo a descubrir que recuerdos y versos son criaturas de la noche,

"son un poco de aire que atraviesa los cielos/ (...)
no engañan jamás porque son de mentira
un poco de ruido que finge cosas bellas
falso soplo de Dios, aliento del diablo."

En el fondo está la maravilla de poder hacer presente "todo lo que ya no nos pertenece": la luz de una mañana, el rumor del mar, los libros que te contaron su secreto, haber sido el rey que la turba enfurecida en su terca sucesión de minutos va a destronar.

La fiesta ha terminado y esperas el último invitado. Temes que no llegue, eres un viejo Odiseo. "Al fondo de la casa una música de espectros" recuerda la invención de Morel, su náufrago voluntario ante el agua lustral de la misteriosa piscina inalcanzable, perdida en una noche de verano. "Aún puedo oír sus voces", las de la aventura fascinante de la vida y las de la lectura que recomiendo:

"Qué hermosos los ecos de la fiesta
mientras avanzo hacia la noche sola
y allá tras los árboles la noche se hace mar
más negro aun que la noche"


JOSÉ LUIS GARCÍA MARTÍN, La aventura, Antología poética, Ed Renacimiento, 2011, con magnífica introducción de Rosa Navarro Durán.