Podemos ler no imprescindible e profundo prólogo de Pilar Pallarés
que Dores Tembrás recoñece, en entrevista con Carme Vidal, que as trabes da súa
poesía son terra, silencio e desexo, pero poderíamos atopar outras vigas coas
que soster o artificio poético de Dores Tembrás:
A escrita é o raíz dun labor ou teima que adquire funcións máis complexas e
que mesmo trascende a simple fruición
estética, catarsis, explicación, búsqueda...:
"Escriturarte
-non escribirte-
purgar" (p.27)
"Escribir
fermentar a milésima
na que fas hipótese
ou bagazo
vou?" (p.51)
"desafiuzada
enxertas
a túa palabra
no peito
ilimitándome" (p. 74)
ofrezo
hermenéutica
para corpo
pregado
á escrita" (p. 66)
O desexo: O título, Cronoloxía da
urxencia enténdese como unha exposición diacrónica ou unha historia do
desexo. O deleite, os seus momentos e os seus obxectos, defínennos a nós e ás
nosas idades. Evolucionamos cos nosos degoiros e devezos, transformámonos con
eles, ou quizais debemos decir que nos cambian as nosas arelas e afáns.
A mudanza provocada polos nosos desexos, a metamorfose constante (como diría
Heráclito) define a nosa existencia porque é inevitable, inexplicable:
"Deter a eclosión
escaldándome" (p. 35)
"moreiras
que nutrirán
vermes de seda
era a promesa sen verbo
ou casulos perforados" (p 29)
A dor que producen as nosas transformacións está a xerar a experiencia,
a consciencia, (unha consciencia da dor quizais debida ao recoñecido influxo de Pizarnik):
"para que abugardes
en min
con cada arumia
desaceirándote" (p. 78)
"coma quen deixa
tralo alfinete
nacer o sangue na xema
antes de
paciente
aquilatándote
precisa" (p. 67)
"mírote sen medo
por rumbo
a derrota" (p. 56)
As mulleres están presentes na poesía de Dores Tembrás cos seus actos
xeracionais e os seus obxectos simbólicos (termar da filla, a lixivia, o
alfinete, o ferro, a esfolla, o leite
recén munxido) para soster o noso pensamento e construirnos:
"era iso
blindar as palabras
na severidade do cepillo contra o chan" (30)
Os sabores parecen ser outra clave da terra presente en todo o poema:
"entre palabra e palabra, pasar lambendo" (p.25)
"Sóuboche o silencio atroz?" (p.26)
"areas rillando
nos dentes
man en cunca
por acumulación
sorbos
a desaparecer papilas
confundir a boca
a man
a sede" (p.77)
Debemos lembrar como lectores que os sabores inducen un silencio obrigado, centrado na percepción do instante.
Debemos lembrar como lectores que os sabores inducen un silencio obrigado, centrado na percepción do instante.
O silencio transfórmase no espazo perceptible, elipse, baleiro, omisión
significativa, nudez, "ascese imposta" (p 29), os catro minutos e
treinta e tres segundos de silencio da obra musical de Cage (p.31)
Ás veces o silencio urxe ao lector a buscar, a entender, a
completar o poema. As citas de Pizarnik e de Eva Veiga sinalando as dúas partes sen título (coma sen rematar ou inefables) do
poemario parecen brindar esa pista.
Átopos (p.28)
enlaza o desexo de orixinalidade, o silencio imposto pola imposibilidade coa
que se enfronta a súa obstinación e termina así:
"flor de sabugueiro
a tapiarme
a boca"
Unha forma do
silencio está na ausencia de verbos e adxectivos: a comunicación nominal,
esencial, a omisión, as elipsis e a carencia de signos de puntuación escurecen
a mensaxe, enfocan a esencia, mostran unha ascese necesaria. A forma transfómase
en mensaxe: o poema é o proceso de espir, chegar á esencia. Os espazos do
baleiro, (na voz de Eva Veiga, citada no poemario) maniféstanse en poemas
esenciais e case aforísticos.
As misteriosas
asociacións de imaxes, ás veces cinematográficas son outra manifestación de
silencio:
"Cartografar a carencia
era
un ir de puntas
entre os bafos" (p. 48)
"pero ti
executor da mudez
plano sobre plano" (p.44)
"para declinar
dedos esquizofrénicos" (p. 40)
Cando non hai
palabras transfórmanse ou atópanse novas formas e sentidos:
"desaceirándote" (p. 78), "ilimitándome" (p. 74),
"manenaxenada" (p. 68), "ohmímetro" (p. 33).
A escuridade
sintáctica, a profusión de elipsis e aparentes anacolutos, e a extrañeza que
provocan, son o medio máis significativo de silenciar palabras, de provocar o
silencio:
"agora
osmar a noite
entre as fabas
para que ti
predicado" (p.80)
A auténtica
consciencia, parece decir Dores Tembrás, está no espazo que separa dous
pensamentos. Do mesmo modo que as illas Icarias son o produto da caída da
envaecida consciencia dun Ícaro e aparentemente só hai mar entre elas; entre
dous pensamentos, (as illas das que fala Aurora Luque nos seus poemas), hai un
mar de fonda vivencia. Vivir auténticamente o presente esixe non lembrar o
pasado (sexan dores ou nostalxias), non preocuparse polo futuro (sexan esperanzas
ou medos). Hai que vivir ese mar. Hai
que silenciar a mente para vivir en directo o presente.